用户:Betoseha/ㄨㄛㄎㄕㄛㄆ/奉先殿
| 奉先殿 | |
|---|---|
| 1930年的奉先殿与“奉直女（越南语：các cô phụng trực，参与祭祀仪式的女子）” 1930年的奉先殿与“奉直女（越南语：các cô phụng trực，参与祭祀仪式的女子）” | |
| 原语言名称（越文） | Điện Phụng Tiên／殿奉先 |
| 朝代 | 阮朝 |
| 主持兴建者 | 嘉隆帝 |
| 建造时间 | 未知（1829年自原建筑改名为“奉先殿”） |
| 用途 | 祭祖 |
| 使用者 | 阮朝皇室 |
| 主要修缮者 | 明命帝（迁址，1837年） |
| 现状 | 部分被破坏 |
| 位置 | 越南顺化 |
Điện Phụng Tiên (chữ Hán 奉先殿, điện nơi thờ phụng người trước) là một ngôi điện nằm ở gần cửa Chương Đức, phía trước Cung Diên Thọ, cửa tây của Hoàng Thành, Thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế, Việt Nam. Ngôi miếu dùng để thờ cúng các vua triều Nguyễn[1][2]. Khác với Thế Miếu, điện này cũng thờ các vị vua và hoàng hậu nhà Nguyễn nhưng nữ giới trong triều được phép đến đây cúng tế[3].
奉先殿（Điện Phụng Tiên）（崇拜先人之处的意思）是一座殿位于越南承天顺化省顺化市皇城西门，延寿宫前，靠近章德门。这座庙是供奉阮朝皇帝、皇后之处。与世庙不同，本殿也供奉阮朝皇帝皇后但女身也可以来这里祭拜。
历史
Thời gian xây dựng của điện là không rõ, chỉ biết là nó đã được xây dựng khi vua Gia Long vẫn còn sống. Khi đó nó là một ngôi điện bằng gỗ có tên là Hoàng Nhân, vị trí gần cửa Hiển Nhân (ngày nay là Đại học Nghệ thuật Huế). Khi Gia Long mất, quan tài của ông đã được quàn tại đây 3 tháng trước khi được an táng ở lăng Gia Long. Điện Hoàng Nhân là nơi thờ cúng Gia Long kể từ năm 1820.[2]
Năm 1829, vua Minh Mạng cho đổi tên điện Hoàng Nhân thành điện Phụng Tiên. Và đến năm 1837, ông cho dời điện từ vị trí gần cửa Hiển Nhân đến vị trí ngày nay, gần cửa Chương Đức.[2]
Mặc dù về sau, triều đình nhà Nguyễn có xây Thế Miếu với cùng một chức năng là thờ cúng Gia Long và các vị vua kế vị nhưng điện Phụng Tiên vẫn được duy trì để thờ các vua ấy, vì một lý do đặc biệt: theo quy định của Triều đình, Thế Miếu là "công miếu", các cuộc tế lễ ở đây đều là những buổi lễ có tính chất quốc gia với sự hiện diện của vua, hoàng thân và đình thần; tuyệt đối cấm nữ giới cho dù họ có là người trong Hoàng gia, nhưng họ có thể tới điện Phụng Tiên để thực hiện việc thờ tự.[2]
Điện cũng là nơi lưu trữ nhiều bảo vật của nhà Nguyễn, nhưng đến tháng 2 năm 1947, toàn bộ đã bị thất thoát cũng như đốt cháy theo điện. Hiện giờ chỉ còn lại cửa Tam Quan và vòng tường thành còn tương đối nguyên vẹn.[4]
建筑时间不详，只知道嘉隆皇还在世时。那时候其还是木材之殿名为皇仁，靠近显仁门（今日是顺化艺术大学）。嘉隆皇去世时，在安葬于嘉隆陵园前他的棺材得摆在这里祭祀3个月。皇仁殿自1820年开始是供奉嘉隆皇之处。 1829年给皇仁殿改名为奉先殿。1837年明命皇令搬移从显仁门附近到今日的位置即张德门附近。 后来虽然阮家兴建世庙，有同样的用途是供奉嘉隆皇和其他继位皇帝，但奉先殿仍维持供奉这些皇帝，一个特别因素是依照朝廷的规矩，世庙是“公庙”国家性祭礼都举办于此处并有皇帝、皇亲、亭臣也驾临；绝对严禁女身，即使他们是皇家之亲，但是她们可以到奉先殿祭祀。 奉先殿亦是储藏阮朝多种宝物之处，但于1947年2月全部与本殿被烧毁。现今只剩下三关门及相当完整的城墙。
建筑
Điện Phụng tiên là một tòa nhà kép to lớn, to ngang Thế Miếu nhưng có thêm mái lưa ở phía trước. Phần chính doanh có 9 gian 2 chái, mỗi gian thờ một vua; phần tiền doanh có 11 gian. Mái điện được lợp ngói ống hoàng lưu ly cùng với ngói câu đầu trích thủy; phần nền thì được lát bằng gạch Bát Tràng tráng men.[5]
Sân trước điện khá rộng cũng được lát bằng gạch Bát Tràng. Sát hiên trước có một hàng chậu sứ trồng cây cảnh được đặt trên các đôn bằng đá chạm. Cuối sân có một bể cạn lớn làm bằng đá, bên trong có một hòn non bộ, xây bằng đá tựa vào một bức bình phong giăng dài phía sau cửa tam quan. Ở giữa mặt trước khuôn viên có vòng thành bao quanh.[5]
奉先殿是一栋庞大的复合房，与世庙一样大但前面的走廊有加盖屋檐。正营有9间2侧，每间供奉一位皇帝；前营有11间。屋顶盖琉璃瓦，地板铺搪瓷钵场砖。
前院相当大，地板铺搪瓷钵场砖，靠近前檐有一行盆景摆在石雕垫上。院最后面有一个石凿干水池，里面有一座假山。
活动
Khi còn hoạt động với chức năng thờ tự của mình, điện Phụng Tiên là một đền thờ nguy nga lộng lẫy với rất nhiều đồ tự khi mà khi sinh thời các vua Nguyễn đã dùng. Một người Pháp tên Robert R. de la Susse đã gọi điện Phụng Tiên là một bảo tàng ở Hoàng cung Huế, qua lời mô tả của Susse, năm 1913 điện trông như một bảo tàng với việc năm 1911 hầu hết các bảo vật của các Vua và Hoàng hậu đều được thống kê và đưa vào tủ kính[5] để ở đầu điện. Đồ được đặt trong tủ có rất nhiều loại: các khẩu súng hỏa mai nguyên do Pháp chế tạo của vua Tự Đức, các đồ đồng do người Việt đúc ở thời Minh Mạng, các loại đồ đồng tráng men, bộ sưu tập tiềng đồng, các bảo vật của các đời vua và các chậu lung với cây cỏ, canh san hô được làm bằng vàng và ngọc, cùng với các đồ dùng của vua Tự Đức...[6][7]. Trong số đó bảo vật đặc biệt nhất là hai bộ đồ thờ "tam sự" bằng ngọc bích, hai đĩa lớn đường kính 40cm; hai bức trấn phong bằng ngọc thạch nguyên bản.[7] Ngoài ra điện còn lưu trữ các bảo ấn, các kim sách, vương miện, đồ uống trà làm bằng vàng nguyên chất.[7]
Về việc chăm sóc hương khói, như trong phần lịch sử có nói về sự phân biệt nam nữ trong thờ cúng ở Điện Phụng Tiên và Thế Miếu. Điện Phụng Tiên do "các cô phụng trực", với đa số là thành viên của Hoàng tộc góa bụa hoặc không lấy chồng ăn ở trong các ngôi nhà phụ trong khuôn viện điện cho đến trọng đời, đảm nhiệm (còn Thế Miếu là do Ty Từ Tế phụ trách).[2][5]
当还是祭祀处，奉先殿非常华丽。法国人名叫Robert R. de la Susse已称奉先殿为顺化皇宫的一博物馆。Susse描述1913年本殿好像一博物馆以及1911年之事几乎皇帝皇后的宝物都经统计并摆放在前殿的玻璃柜里。摆在柜子里的有嗣德皇的法造之枪。明命皇时代越南人所铸造的铜器，搪瓷铜器，铜钱收集，各代皇帝的宝物，金玉珊瑚景，以及嗣德皇的用具等。其中最特别的是碧玉的两组“三事”，两个直径40cm的大盘；两幅玉石原版的屏风。另外还有原黄金的宝印，金书，王冠，茶具。 关于照顾香火之事，历史所述奉先殿与世庙有区别男女之异，奉值人大部份是皇族成员是鳏寡或不出嫁的人，她们住在本殿园区的副房一辈子负责照顾香火。
注释
- ^ Cung Diên Thọ. Kinh đô Huế và di sản văn hóa thế giới. Trung tâm Festival Huế. 04 tháng 3 năm 2008 [16 tháng 4, 2008] （tiếng Việt）.
- ^ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 Phan Thuận An, Tr.199
- ^ Trần Đức Anh Sơn, tr. 66
- ^ Phan Thuận An, Tr. 124
- ^ 5.0 5.1 5.2 5.3 Phan Thuận An, Tr. 120
- ^ Phan Thuận, Tr. 121
- ^ 7.0 7.1 7.2 Phan Thuận An, Tr. 123
参考
- Phan Thuận An. Quần thể di tích Huế. Nhà xuất bản Trẻ. 2005 （tiếng Việt）.
- Trần Đức Anh Sơn. HUẾ Triều Nguyễn một cái nhìn. Nhà Xuất Bản Thuận Hóa. 2004: 261.
Template:Khu vực thờ cúng ở Đại Nội Huế Template:Quần thể di tích Cố đô Huế Thể loại:Hoàng thành Huế